ĐIỀU TRỊ THỦY ĐẬU AN TOÀN Ở TRẺ EM
Thủy đậu là một bệnh rất dễ lây lan do virus varicella-zoster gây ra. Bệnh gây ra ở mọi lứa tuổi, trong đó trẻ em dễ mắc bệnh nhất. Dấu hiệu nhận biết của bệnh thủy đậu là phát ban da đỏ, ngứa và mụn nước. Trong một vài ngày, các mụn nước vỡ ra và bắt đầu tiết dịch, sau đó, mụn nước đóng vảy và ổn định. Khi trẻ mắc thủy đậu sẽ rất ngứa và khó chịu, tổn thương nhiều ở da đặc biệt vùng miệng làm trẻ khó ăn làm cha mẹ rất sốt ruột tìm nhiều “mẹo” để trị cho bé, trong đó rất nhiều cách sai lầm dẫn đến trẻ có thể biến chứng nặng như sẹo do bội nhiễm da, viêm phổi, nhiễm khuẩn máu hay viêm màng não.... Vậy làm sao để nhận biết và điều trị hợp lý nhất cho trẻ?
Nhận biết các dấu hiệu trẻ bị thủy đậu
Sau thời gian ủ bệnh khoảng 10 -21 ngày, trẻ khởi bệnh có thể bị sốt, ăn uống kém hơn, đau đầu, đau cơ, mệt mỏi khó chịu sau đó nổi các ban đỏ, mụn nước trên da toàn thân kéo dài khoảng 5-10 ngày. Trường hợp kín đáo, thường thấy các mụn nước nhiều ở vùng đầu, đặc biệt vùng chân tóc.
Các tổn thường phỏng nước rất đa dạng và đa hình thái, cùng lúc có thể nhìn thấy các ban sần đỏ, mụn nước, mụn nước lõm và mụn nước đã vỡ đóng vảy…
Với trẻ khỏe mạnh đa phần bệnh sẽ không nghiêm trọng. Trong trường hợp nghiêm trọng, mụn nước có thể rất dày toàn bộ cơ thể và các tổn thương có thể ở cổ họng, mắt và niêm mạc của niệu đạo, âm đạo hoặc hậu môn.
Điều trị thủy đậu như thế nào?
- Thuốc kháng virus acyclovir, dùng càng sớm càng tốt, tốt nhất trong vòng 24h khi phát bệnh. Tuy nhiên thuốc được sử dụng rất rộng rãi, trong đó có cả các đối tượng chưa cần thiết phải dùng. Viện Hàn Lâm Nhi khoa Hoa Kỳ(AAP), khuyến cáo chỉ một số nhóm có nguy cơ mắc bệnh thủy đậu trung bình đến nặng nên được xem xét điều trị như:
+ Trẻ em trên 12 tuổi, người lớn.
+ Những người có hệ thống miễn dịch yếu: Bị HIV, ung thư, điều trị hóa chất, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
+ Tiền sử bệnh về da hoặc bệnh lý mạn tính về tim, phổi.
- Thuốc giảm đau, hạ sốt (paracetamol) theo hướng dẫn của bác sỹ khi bị sốt cao hoặc đau nhức do thủy đậu, đặc biệt giúp giảm đau khi có các tổn thương ở miệng.
- Thuốc bôi tại chỗ nhằm mục đích chống bội nhiễm da như: Xanhmethylen, chỉ cần bôi những nốt phỏng đã vỡ để làm khô se bề mặt.
- Trong trường hợp trẻ ngứa nhiều, bác sỹ có thể kê thêm thuốc kháng Histamin giúp trẻ giảm ngứa hơn.
Những điều trị sai lầm cần tránh:
- Thủy đậu là bệnh do virus gây ra, kháng sinh không diệt được virus do không tự ý sử dụng kháng sinh để điều trị, vừa không mang lại lợi ích gì mà tăng nguy cơ kháng thuốc vừa chịu tác dụng phụ không đáng có. Một thuốc rất nổi tiếng là “thuốc chống viêm” corticoid có rất nhiều tác dụng phụ và có thể làm bệnh nặng hơn, tuyệt đối không sử dụng!
- Một số trẻ được điều trị sai lầm bằng việc bôi các thuốc nam, nước dã nát từ cây, lá làm trẻ bị nhễm trùng nặng hoặc dị ứng da nghiêm trọng. Bệnh còn có tên dân gian là “trái rạ” nhưng không có bất cứ liên quan gì đến “ gốc rơm rạ” do đó không được tắm bằng nước đun cùng với gốc rạ hay bôi tro rơm rạ cho trẻ.
Lưu ý chăm sóc trẻ khi bị thủy đậu:
- Điều rất quan trọng là cần tắm rửa bình thường, không chà vỡ mụn nước. Không được kiêng tắm làm trẻ da bẩn dễ bị ngứa, gãi nhiều gây loét da mà nặng hơn. Một sai lầm nữa là kiêng gió mà để trẻ trong phòng kín, tối cũng có thể khó phát hiện các mụn mủ đã bội nhiễm.
- Tránh gãi: ban mụn nước thủy đậu rất ngứa, trẻ sẽ gãi vị trí mụn nước dễ gây nhiễm trùng da do vi khuẩn (dễ để lại sẹo). Cắt gọn móng tay cho trẻ, tránh khi gãi làm loét sâu. Không được chọc, trích vỡ các phòng nước chưa vỡ.
- Mặc quần áo thoáng mát, tránh ra nhiều mồ hôi tăng cảm giác khó chịu và tăng mức độ ngứa.
- Uống đủ nước giúp cơ thể đỡ mệt mỏi do cơ thể dễ mất nước bởi sốt và phỏng nước, không cần kiêng khem gì làm trẻ thiếu đi nguồn cung cấp dinh dưỡng.
- Đảm bảo dinh dưỡng tốt, ăn đồ lỏng mát: canh, cháo, súp, sinh tố… đặc biệt khi trẻ bị mụn nước thủy đậu trong miệng.
Lời khuyên của thầy thuốc:
Để tránh mắc thủy đậu các trẻ nên được tiêm chủng thủy đậu và các mũi vắc xin khác để có sự đề kháng tốt nhất. Đảm bảo cho trẻ và người chăm sóc vệ sinh tay sạch bằng xà phòng, hướng dẫn trẻ không đưa tay lên mắt mũi miệng. Khi nhà có trẻ bệnh, nên hạn chế tiếp xúc gần như ôm hôn, không dùng chung dụng cụ và thức ăn chung với trẻ khác. Cho trẻ nghỉ học cho đến khi mụn nước khô đóng vẩy tránh lây nhiễm cho bạn học, cần vệ sinh đồ dùng, bề mặt trẻ hay chạm vào để làm sạch virus gây bệnh.