Sự tích Sao Hôm Sao Mai
Ngày xưa, có một anh tiều phu nọ đến suối, thình lình gặp một bầy tiên đang tắm. Các nàng tiên vội khoác áo bay về trời, còn sót lại một nàng bay không được, vì bộ áo của nàng bị anh tiều phu giấu. Nhờ vậy, anh tiều phu nọ bắt nàng tiên nọ về làm vợ. Anh giấu bộ quần áo thật kỹ dưới đáy bồ lúa, sợ vợ thấy được, sẽ mặc áo bay trở về trời.
Họ sinh được đứa con trai. Một Hôm, anh tiều phu đi vắng, nhằm lúc ở nhà có người đến vay lúa. Khi xúc tới đáy bồ, bộ xiêm y hiện ra. Vợ hết sức mừng rỡ, mặc vào rồi nói lại với đứa con:
– Mẹ đây cốt tiên, không thể nào ở mãi dưới trần thế được. Con đừng buồn, Mẹ để lại cho con cái lược này làm dấu tích.
Dứt lời nàng bay mất.
Anh tiều phu về nhà, hay được sự tình, đau buồn than khóc rất thảm thiết. Từ đó, ngày ngày, anh dắt con ra suối tìm hình dáng người xưa. Suối đó vốn là suối tiên. Khi về được nơi tiên giới rồi, nàng tiên nọ không dám trở lại nữa, nên sai Ngọc Nữ xuống múc nước thay cho mình.
Bữa đó, hai cha con anh tiều phu gặp hai cô gái đang múc nước tại suối. Anh hỏi han tin tức nàng tiên, hai cô nọ trả lời không biết. Trong lúc nói chuyện qua lại, đứa con anh làm rớt cây lược vào trong hũ nước. Khi hũ nước đem về tiên giới, nàng tiên nhận ra chồng con mình. Nàng nói:
– Ngọc Nữ, hãy đem cái khăn này xuống cõi trần, bảo anh tiều phu và đứa con bịt nó ngang đầu, khăn phép này sẽ giúp họ đằng vân về đây.
Anh tiều phu làm y theo lời. Quả nhiên đến cõi tiên gặp mặt vợ. Sau phút sum họp, nàng tiên nói:
– Ta là tiên, chàng là người trần thế. Hai ta không thể xum họp được, hôm nay chỉ tạm gặp mặt nhau, rồi đây phải từ biệt.
Nàng tiên bèn thiết tiệc, rồi bảo chồng và con lên ngồi trên một cái trống lớn, có cơm đem theo để ăn dọc đường. Trên này có dây thòng xuống. Khi nào đến mặt đất thì anh phải đánh trống lên để trên này biết chừng mà chặt đứt dây.
Trống được thả xuống giữa trời. Bỗng nhiên, có bầy quạ thấy đứa bé đang ăn cơm nên bu lại mổ vào. Trống kêu lên tung tung. Trên trời, ngỡ là chồng và con đã xuống tới đất an toàn, nàng tiên liền chặt đứt dây, hai cha con anh tiều phu rơi xuống biển mà chết.
Sau khi biết sự việc, nàng tiên vô cùng đau xót, nàng vật vã đêm ngày vì thương chồng thương con, rồi lâm bệnh mà qua đời. Ngọc Hoàng thương cảm cho mối tình của họ đã biến chàng tiều phu thành sao Hôm, nàng tiên biến thành sao Mai, còn đứa con biến thành đòn gánh giữa sao Hôm và sao Mai để nhắc nhở mối tình đau thương của họ.
